محیط‌زیست با سپیدار تنها نیست!

البته بزرگ‌ترها كودكان و نوجوانان را در این مراسم تنها نگذاشته‌اند و علاوه بر شماري از پدر و مادرها و كارشناسان فرهنگي، تعدادي از مسئولان هم به اين مراسم آمده‌اند؛ چهره‌هايي مانند سيدرضا صالحي‌اميري، قائم‌مقام شهردار و معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداري تهران، احمد مسجد‌جامعی و زهرا صدراعظم نوري، از اعضاي شوراي شهر تهران، شفيق شرق، رايزن فرهنگي افغانستان در ايران و محمد درويش، مديركل پيشين دفتر مشاركت‌هاي مردمي سازمان حفاظت محيط‌زيست.

اما هنرمندان، پژوهشگران، فعالان و دست‌اندركاران حوزه‌ي كتاب و مطبوعات كودك و نوجوان، جدي‌تر بچه‌ها را در دغدغه‌ي محيط‌زيستي‌شان همراهي كرد‌ه‌اند و نوش آفرین انصاری، مصطفی رحماندوست، فریدون عموزاده‌خلیلی، سيدرضا كروبي، محمدعلي شاماني، محمود آموزگار، حميدرضا شاه‌‌آبادي، شهرام اقبال‌زاده، سوسن طاقديس، آتوسا صالحي، كيانوش غريب‌پور، مناف يحيي‌پور، مهدي رجبي، حسين تولايي، آزاده صمدی و امیر کربلائی‌زاده و... در جمع كودكان و نوجوانان دوستدار محيط‌زيست حضور د‌ارند.

• گلنار در سپیدار

رد پای سبز کودکان و نوجوانان از همان ابتدای مراسم دیده مي‌‌شود، روزنامه دیواری‌های محیط‌زیستی که بچه‌ها تهیه کرده‌اند در محوطه‌ي بيروني سالن به نمایش درآمده‌اند. قبل از اين‌كه مجري براي شروع برنامه روي صحنه بيايد، قسمت كوتاهي از فيلم گلنار هم به نمايش درمي‌آيد تا بعد غزل شاکری را ببينيم كه اجرای برنامه را برعهده دارد. شاکری، سال‌ها پيش بازیگر نقش اول فیلم گلنار محیط‌زیستي گلنار بوده است.

غزل شاكري برنامه را با خواندن شعری از زهرا موسوی، از برگزیدگان اولین دوره‌ي جشن سپیدار آغاز مي‌كند:

اون روز که زمین اومد به دنیا، اینجوری نبود که

جنگلای قشنگ و سرسبزش، به این دوری نبود که

شال نازکی دور سرش بود، ولی توری نبود که

آواز صداهای قشنگش، شیپوری نبود که

دریاهاش پر از بطری و شیشه، در قوری نبود که

اون روز که زمین اومد به دنیا اینجوری نبود که

• رشد كمي و كيفي آثار

سیدرضا کروبی، مدیر انتشارات فنی ایران در ابتداي مراسم با اشاره به سه‌ساله شدن  جايزه‌ي سپیدار مي‌گويد: «امیدواریم بتوانیم با انتشار فراخوان در مدارس تعداد بیش‌تری از بچه‌ها را از برگزاری این جشنواره آگاه کنیم، هرچند با همین روال هم رشد چشمگیری را در کمیت و کیفیت آثار شاهدیم که نشان‌دهنده‌ي اقبال مخاطبان به محیط‌زیست است و امیدواریم سپیدار نماد آگاهی زیست‌محیطی دانش‌آموزان ایران شود.»

فریدون عموزاده‌خلیلی، دبیر جايزه‌ي ادبي- محيط‌زيستي سپيدار در سخنان كوتاه خود مي‌گويد كه علاوه بر رشد كيفي و افزايش تنوع آثار، تعداد آثار دريافتي از كودكان و نوجوانان نيز، از 440 اثر در دوره‌ي نخست به 2200 اثر در سومين دوره رسیده كه اين رشد اميدوار كننده است.

خليلي هم‌چنين به‌قول‌هاي سال‌هاي قبل اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «در نخستين دوره‌ي سپيدار قول داديم كه اين جشنواره ادامه پيدا كند واز بچه‌ها قول گرفتيم كه بيش‌تر همراهي كنند كه هر دو محقق شد. قول داديم آثار برگزيده را در قالب كتاب منتشر كنيم كه 18 عنوان از اين كتاب‌ها آماده شده و امروز از آن‌ها رونمايي مي‌شود.»

• نوجوانان و صالحي‌اميري صميمانه گفت‌وگو كردند

از جالب‌ترین بخش‌های برنامه، گفت‌وگوي صميمانه و پرسش و پاسخ پنج کودک و نوجوان عضو باشگاه سپیدار با سیدرضا صالحی‌امیری، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران است.

صالحی در پاسخ به اين سؤال كه «با توجه به این‌که تهران شهر دوستدار کودک نامیده شده است، شما چه برنامه‌هایی برای کودکان و نوجوانان دارید؟» می‌گوید: «آن زمان گذشت که ما کودکان را نادیده می‌گرفتیم. معتقدم شهر دوستدار کودک شهری است که شهروندان در آن نسبت به هم بیگانه نباشند. کودکان باید در فضاهای شهری و در روابط شهری نقش داشته باشند، این حق آن‌هاست.»

یکی از نوجوانان می‌پرسد: «همه‌ي ما دوست داریم تهران شهري دوست‌داشتنتی‌تر باشد. شما چه ایده‌هایی دارید که تهران جای بهتری برای زندگی شود؟»

صالحی با اشاره به این که تهران بیش از توانش مسئوليت تحمل مي‌كند و در فضایی محدود 9 میلیون شهروند را در خود جا داده، می‌گوید: «در تهران با دو چالش روبه‌روييم؛ يكي اين‌كه تهران نیاز به نفس کشیدن دارد و بايد این حجم و فشار زیاد کم شود و اميدوارم بتوانيم فضاهایی برای مهاجرت معکوس (مهاجرت از تهران به شهرستان‌ها و روستاها) فراهم كنیم. ديگر این‌که به شهروند مسئولیت‌پذیر نیاز داریم تا زیست این شهر را آرام کند. محیط‌زیست قبل از هرچیزی به انسان‌های سازگار با محیط‌زیست نیاز دارد. سه مقوله‌ي شهر، شهروند و حقوق شهروندی باید در کنار هم دیده شوند.»

معاون امور اجتماعي و ‌فرهنگي شهرداري تهران در اين مراسم، خبر داد كه فريدون عموزاده‌خليلي را به‌عنوان مشاور خود در حوزه‌ي كودك و نوجوان در نظر گرفته و اميدوار است با كمك گرفتن از حضور وي، فعاليت‌هاي مناسب براي كودكان، به‌ويژه در سراهاي محله بهتر به سامان برسد.

• اتاق‌هاي كودك و نوجوان در سراهاي محله گشايش مي‌يابد

احمد مسجدجامعی، عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران، نیز در این مراسم برگزاری جشنواره سپیدار را اقدام خوبی ارزیابی مي‌کند و افزايش اسقبال از اين مسابقه و پنج برابر شدن تعداد آثار رسیده به این جشنواره را در طول دو سال قابل تحسین مي‌داند.

مسجدجامعی هم‌چنين مي‌گويد: «حضور در این مراسم برایم خیلی شیرین است، چون مي‌بينم همه‌ي ایرانیان در آن مشارکت دارند و فقط مخصوص کلان‌شهرها نیست. پرداختن به محیط‌زیست فراگیر شده و مهم‌تر اینکه دسترسی به ادبیات، هنر، شعر، داستان و معلم‌های خوب در سراسر ایران در حدی است که شاهد شکوفایی استعدادها در کشور باشیم.

اين عضو شوراي شهر تهران با اشاره به ضرورت برداشتن قدم‌های مهم‌تری علاوه بر فرهنگ‌سازی در حوزه‌ي اجرایی، مي‌گويد: «امروز با سیدرضا صالحی‌امیری تفاهم کردیم در سراهای محله اتفاق‌های ویژه‌ای در حوزه‌ي کودک و نوجوان رخ دهد و اتاق‌هایی ویژه‌ي کودکان و نوجوانان پیش‌بینی شود و امیدواریم سال آینده فریدون عموزاده‌خلیلی، به‌عنوان مشاور صالحی‌امیری در حوزه‌ي کودکان، گزارشی از ایجاد این اتاق‌ها در همه‌ي محله‌های تهران ارایه دهد.»

• برگزیدگان بخش گروهی

- روشی برای کاهش مصرف آب در آبیاری گیاهان با کشت گیاهچه‌ي گندم: فاطمه و زهرا منصورسمائی، کلاس نهم از تهران، پژوهش‌سرای ابن سینا

- داستان خاطره‌ي یک روز: فرگام محمودی‌راد، 15 ساله و رهام محمودي‌راد، شش ساله از اهواز

- پژوهش ایده‌ای برای رفع خطرات اینورژن: مینو میرزاخانی و زهرا نورانی کلاس نهم از تهران، پژوهش‌سرای ابن سینا

• تقدیري‌هاي بخش گروهی

- انیمیشن نفس: نگار جام‌جم و عسل موسی‌پور ، 9 ساله از تهران، مرکز شماره 6 کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

- فیلم مستند قشم زادگاه خزنده باستانی لاکپشت پوزه عقابی: کوروش سلیمانی‌مقدم و مهراس جابری، کلاس دوم از قشم، کانون پرورش فكري

- کاردستی بازیافتی محیط‌زیستی: یاسین نظرلو و امیرعلی یاوری از تهران، پژوهش‌سرای ابن سینا

• بخش فردی کودک

- داستان گل آبی رنگ عجیب: علیرضا زینلی، هفت ساله از قم(برگزیده‌)

- داستان هانی و درخت جادویی گردو: پانته‌آ خرسندی، 10 ساله از تهران(تقديري)

- داستان هیولاهای کثیف: محمدماهان حاجیان، 10 ساله از قزوین، مرکز شماره یک کانون پرورش فكري(تقديري)

• بخش فردی نوجوان

- شعر رباعی‌های درختی: ایمان شعبان، 17 ساله از بروجرد(برگزیده)

- داستان آشغالوس: بهار آقائی‌پارسا، 14 ساله از رشت(برگزیده)

- داستان پاستیل خرسی: مریم رمضانی‌فر، ۱۴ ساله از همدان، مرکز شماره 4 کانون پرورش فكري(برگزیده)

- گزارش مطبوعاتی «دشت میناب توخالی» _ نرجس بهرامی 16 ساله از بندرعباس(برگزیده)

- کاردستی محیط زیستی بازیافتی_ محمدمهدی صحرائی، کلاس هفتم از تهران، پژوهشسرای ابن سینا(برگزیده)

- داستان بزبز قندی: دنیا اسکندرزاده، 12 ساله از تهران(تقديري)

- شعر گهواره آدمی: مریم پیروی، 15 ساله از قزوین، کانون پرورش فكري(تقديري)

- گزارش من یک فعال محیط زیست هستم: سارا اسکندری‌تونی، 16 ساله از نجف آباد، کانون پرورش فكري(تقديري)

• تقدیر از مراکز فعال

- کانون ادبی کلمه (بچه‌های افغانستانی)، بخش نوجوان، داستان و شعر، قم

- مؤسسه‌ي تسکین (انجمن حمایت از کودکان سرطانی تبریز) بخش کودک، نقاشی، تبریز

• داستان بزرگ‌سال

‌ زهرا شاهي براي رمان کاراگاه بازي‌هاي يک سوسک کم‌حافظه (برگزيده)

الهام مزارعي براي داستان امپراطور زاگرس از فارس (تقديري)

سميه سيديان براي داستان افسانه‌ي جزيره‌ي کبودان (تقديري)

• شعر بزرگ‌سال

نفر اول: محمد دهريزي براي مجموعه شعر «تفنگ سرفه کرد»

نفر دوم: فرشته اميني براي مجموعه شعر «خواب آبي موج‌ها»

نفر سوم: طاهره شهابي براي شعر «خواهرم»

• کارگاه کتاب تصويري

برگزيدگان: سميرا آرامي، نويسنده و معصومه صحبتي تصويرگر، به‌خاطر خلق کتاب شکارگاه نخي

زهرا قديري نويسنده‌ي کتاب چه قدر پَر (تقديري)

مريم بهرامي، نويسنده و افسانه صانعي، تصويرگر کتاب يکي مثل من (تقديري)

مانا مداح، نويسنده و سولماز جهانگير، تصويرگر کتاب کسي از هيولا خبر ندارد (تقديري)

عكس‌ها: محمود اعتمادي/دوچرخه